Cafe Artist Phuong 31 Cua Dong Is Pleased to Present

Duong Bich Lien (1924-1988)

Dương Bích Liên dấn thân và hiến dâng cho nghệ thuật đến mức lơ đăng, quên cả đời sống hạnh phúc t́nh cảm riêng tư của ḿnh. Ông sống độc thân, khép kín, gần như tách biệt với thế giới bên ngoài... Khi giật ḿnh tỉnh ra và có ư muốn lấy vợ th́ tóc ông đă bạc trắng .
Tuy nhiên, như một nghịch lư, ông cũng có một vài mối t́nh riêng, kín đáo, đầy trắc ẩn trong cuộc đời giàu tâm tư của người nghệ sĩ - trí thức. Cuối đời, sức khỏe ông suy sụp nhanh. Trong đó ,phần lớn do tác hại của những chén rượu mạnh đă góp phần tàn phá cơ thể vốn mong manh, phong trần của người nghệ sĩ.Vài ngày trước khi chết,ông triền miên uống rượu và hầu như hoàn toàn "tịch cốc" (chữ ông đă dùng để nói là ông không thiết ăn ǵ nữa) Ông đă "Chết nằm như mơ" . Cái chết của ông chỉ được biết đến khi những người hàng xóm gơ cửa nhà ông mà không bao giờ c̣n nghe thấy tiếng ông trả lời .
Với một lối sống như người lập dị, bất cần . Ông là người cô đơn,"Đời không hiểu tôi và tôi cũng không hiểu đời,v́ thế nên tôi xin thu ḿnh nhỏ lại" Dương Bích Liên là người có tật nói lắp,câu này ,tôi đă nghe ông lặp đi lặp lại nhiều lần .Và mỗi khi ông chợt nghĩ ra một câu nào hay hay ,th́ cứ cách vài phút ông lại nói lại, khiến cho người nghe sẽ phải nhớ măi "Chơi càng hay,vẽ càng hay" và " Chúng ḿnh mất hết chỉ c̣n nhau"...
Giai đoạn sáng tác sung sức nhất của Dương Bích Liên ở vào thập niên 70 ,trong những năm tháng này, ông đă gửi các tác phẩm của ḿnh tham dự triển lăm nhưng chúng đă sớm bị loại,như bức "Hào" và bức "Bác Hồ nói chuyện với Vệ Quốc Quân" Riêng bức thứ 2 , sau khi bị loại, người ta không bao giờ c̣n thấy tăm tích tác phẩm này nữa. Bức tranh mô tả cảnh Hồ Chí Minh đang nói chuyện với người lính Vệ Quốc Quân ở trong Chiến khu Việt Bắc. Lư do bức tranh bị loại là họa sĩ đă vẽ người lính nhắm mắt trong khi vị lănh tụ đang nói chuyện.Nhưng theo cách thanh minh của Dương Bích Liên th́ chỉ khi nào người ta extreme ( cực sướng) th́ người ta thường nhắm mắt. Nhưng vào thời thời đó, chẳng có ai dám nghe theo cách diễn giải của người họa sĩ.Người ta cho rằng ông đă tự ái và đau buồn v́ sự lạnh nhạt của nhân thế đối với những tác phẩm của ḿnh,thế nên về cuối đời ông đă gần như không có hứng thú sáng tác nữa.Năm 1984,Nhà nước chính thức mời bộ tứ " Sáng ,Nghiêm,Liên,Phái" tổ chức triển lăm cá nhân. Chỉ có riêng Dương Bích Liên từ chối,do đó,lúc sinh thời ,ông là một họa sĩ chưa bao giờ có một cuộc triển lăm nào cho riêng ḿnh.
Những tài liệu đáng tin cậy về Dương Bích Liên th́ rất ít nhưng những giai thoại th́ nhiều. Sinh thời ,ông có rất ít bạn thân ngoại trừ Bùi Xuân Phái và Nguyễn Sáng.
 Xuất thân trong một gia đ́nh quyền thế và giầu có Dương Bích Liên là con trai duy nhất của một ông quan tri phủ . Nhưng đến năm 17 tuổi bỗng dưng máu nghệ sĩ giời cho đă nổi lên và ông đă muốn từ bỏ cảnh sống giầu sang để chạy theo cuộc đời gió bụi.Ông gặp gỡ họa sĩ Hoàng Lập Ngôn vào năm 1941,khi đó Họa sĩ Hoàng Lập Ngôn vừa thiết kế xong chiếc xe ngựa và đặt tên cho chiếc xe tự chế của ḿnh là " Nhà Lăn Mê Ly" ,hoạ sĩ dùng chiếc xe ngựa kéo này làm phương tiện giao thông để đi vẽ người và trực cảnh khắp đó đây ,và Dương Bích Liên đă được họa sĩ Hoàng Lập Ngôn cho nhập hội,lên xe lăn... xuyên Việt.Nhưng chiếc xe "Nhà Lăn Mê Ly" tưởng sẽ phiêu du đất trời dài lâu nhưng chỉ lăn được đến Thanh Hoá th́ quan phủ sai người đi truy t́m. Người nhà quan phủ t́m ra "Nhà Lăn Mê Ly" và áp giải cậu công tử về nhà.Sau chuyến lăng du có tính chất số mệnh ấy,Dương Bích Liên đă quyết định ghi tên theo học Trường Mỹ Thuật Đông Dương.Từ đây, Dương Bích Liên đă bắt đầu bước vào cuộc chơi với nghệ thuật của h́nh và mầu.

Nh́n vào những tác phẩm Dương Bích Liên để lại ngưiờ ta nhận thấy ,mảng đề tài Chân dung thiếu nữ của Dương Bích Liên được xem là thành công hơn ,và có một thành ngữ của giới mộ điệu : " Phố Phái,Gái Liên"

Trước khi giă từ trần thế , Dương Bích Liên đă bày tỏ nguyện vọng của ḿnh với bạn :" Sau này ,trong cái ngày tôi sang bên kia thế giới, tôi không muốn có ai là người lớn,tôi muốn đến đưa tiễn tôi là hai đứa trẻ nhỏ,một trai ,một gái,chúng ăn mặc thật correct . Chỉ có hai đứa trẻ ấy, đi lững thững theo chiếc xe ngựa trở cái xác không hồn của tôi ra nghĩa trang." Nhưng khi Dương Bích Liên chết, người ta đă không dám chiều theo ư muốn đó của ông.Vài năm sau khi Dương Bích Liên chết,các nhà làm phim đă dựng lại toàn bộ chi tiết này: có hai đứa trẻ, ăn mặc đúng điệu (theo kiểu Châu Âu)lững thững đi theo chiếc xe ngựa trở cỗ quan tài,vừa đi chúng vừa rắc những cánh hoa xuống hai ven đường,trong khung cảnh của trời chiều mùa thu.Bộ phim có tựa đề là :Sắc Vàng Lặng Lẽ.
Không luyến tiếc trần thế, nhưng thế gian luyến tiếc ông, người họa sĩ tài hoa, người nghệ sĩ đă để lại những dấu ấn đậm sau qua những bức họa sống măi cùng thời gian.

Tác Phẩm Của Dương Bích Liên